بلاها و دردهایی که از سوى خداوند بر انسانها وارد مى‏شود مثل اینکه فردى را فلج خلق نموده و دیگرى را نابینا مى‏آفریند و ... دارای  منفعت بیشتری نسبت به  درد براى آن دردمند است و هم  مشتمل بر لطف است یا براى خود کسی که درد می بیند و یا براى دیگران یعنى سبب نزدیکتر شدن خود او یا دیگران به طاعات و دورى از معاصى است.

توضیح اینکه:

اولا بلا و گرفتاری که انسان دچار آن می شود باید طوری باشد که در مقابل این بلا و مصیبت منفعت و فایده بیشتری باشد که انسان آن را قبول کند و به او ظلم نشود.یعنی درد و مصیبتی که خداوند به انسان در دنیا می دهد اگر در مقابل آن منفعت و عوضی که می دهد کمتر از آن درد و رنج باشد و یا حتی مساوی با آن باشد این عمل ظلم در حق انسان است و خداوند به کسی ظلم نمی کند.

ثانیا چون خداوند حکیم است ممکن است پرسیده شود چه دلیلی دارد خداوند به انسان بلا و در و رنج در دنیا بدهد و در مقابل آن عوض و منفعتی در آخرت به او بدهد  که این عبث و بیهوده است .در پاسخ باید گفت این عمل خداوند حکیمانه است.یعنی این دردها و رنجها یا نسبت به خود انسان یا برای اطرافیان باعث تنبه و عبرت و.. می شود.

علامه مجلسی در این زمینه می فرماید:

اگر آدمى را هرگز المى و دردى نمى‏رسید به چه چیز ترک مى‏کرد فواحش و گناهان را؟ و به چه چیز تواضع مى‏کرد براى خدا و تضرّع مى‏کرد نزد او؟ و به چه چیز مهربانى مى‏کرد به مردم و بذل و صدقات به مساکین مى‏نمود؟ نمى‏بینى کسى را که دردى عارض شد خضوع و شکستى مى‏کند و رغبت مى‏نماید به درگاه خدا و طلب عافیت مى‏کند از شافى مرض، و دست مى‏گشاید به دادن تصدّقها(توحید مفضل-ترجمه علامه مجلسى، ص: 116)

البته باید به این نکته توجه کرد که ممکن است گفته شود این بلایی که به انسان داده شده ممکن است قبول نکند بر فرض یکی می گوید این بلا ها را در دنیا نمی خواهم و در مقابل عوض هم نمی خواهم.ولی اشاره شدکه این منفعتها ،منفعت کمتر از درد و رنجها و یا حتی مساوی نیست طوری است که انسان چشم بسته قبول می کند. یعنی به قدری عوض داده می شود که هر کسی در آخرت که به او گفته می شود مثلا سر دردی کهداشتی ولی در مقابل این منفعت برای تو آرزو می کند که ای کاش بیشتر به بلا مبتلا می شدم تا عوض بیشتری بگیرم. در حدیث داریم که :

لَوْ یَعْلَمُ الْمُؤْمِنُ مَا لَهُ مِنَ الْجَزَاءِ فِی الْمَصَائِبِ لَتَمَنَّى أَنَّهُ قُرِّضَ بِالْمَقَارِیض(بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج‏64، ص: 212)

اگر مومن می دانست که چه عوض خداوند در مقابل مصیبتها برای او قرار داده است آرزو می کرد که در دنیا قطعه قطعه می شد.(تا عوض بیشتری نصیب او شود)

البته بلاهائى که از خداوند به ما مى‏رسد دو دسته‏اند:

1- بلاهاى ابتدائى :مثل اینکه کسی مادر زاد فلج است.یا کسی استعداد کمی دارد و یا ....(مطالب قبلی در این رابطه بود.)

2- بلاهاى مجازاتى که نامش مکافات عمل است و امتهائى را بخاطر زشتکاریهایشان غرق نموده یا عذابهاى رنگارنگ بر آنان فرو مى‏فرستد و بقول شاعر:

         از مکافات عمل غافل مشو             گندم از گندم بروید جو ز جو

در این قسم خداوند بلا و مصیبت نداده که در مقابل آن عوض و منفعت بدهد بلکه مقصر خود انسان است. مثلا موقع بیرون رفتن باید لباس می پوشیدم تا سرما نخورم ولی رعایت نکردم ، بهداشت را رعایت نکردم و... به بیماری مبتلا شدم.

پس این همه گرفتاری و مصیبت مطابق عدالت خداوند حکیم است.

خیلی خلاصه عرض کردم اگر در جایی شبهه بود بفرمایید توضیح بیشتر داده شود.